متریال شناسی
برای ساخت هر چیزی که در اطرافمان ساخته و پرداخته میشود، به مواد مصالح مربوط به فعالیت موردنظر نیاز داریم تا به درستی به نتیجه موردنظر برسیم. در حالی که در صنعت ساختمان سازی و بلاخص طراحی دکوراسیون داخلی شناخت مواد و مصالح و متریال دیزاین بسیار قابل توجه است. در اینجا به این مقوله بسیار مهم به طور خلاصه میپردازیم و موضوعاتی را مطرح میکنیم. مبحث متریال شناسی، منتخب بسیار گسترده و قابل رشدی است. گسترده از جهتی که مواد مصالح بسیاری در بازار وجود دارد، و قابل رشد، از جهت این که مادامی که صنعت ساختمان در حال رشد و نمو است، مباحث مربوط به متریالها نیز پیشرفتهتر خواهد شد و نیازهای اجرایی و طراحی روز به روز بیشتر از پیش میشوند. و جامعهی طراحان و مهندسان به روز با این مسئله روبهرو هستند. برای شناخت راحتتر و به کار بردن سریع مواد و مصالح مورد نیاز باید به سه نکتهی بسیار بسیار مهم توجه داشت:
۱- قدم اول شناخت کلی از متریالهای مورد استفاده میباشد. این امر منوط به اشراف به نحوهی تولید معایب و مزایا میباشد.
۲- متره و برآورد متریال که باید شناختی روی سایزبندی متریال که به صورت خام تهیه میشود تا بدون دور ریز و پرتی و یا ماضافی در محل پروژه تهیه گرردد. تا فضای کارگاه را اشغال نکند و هزینههایی را متحمل گردد.
۳- نحوه اجرا متریال، و اینکه به چه صورت و یا به چه روشهای اجرایی متریال اجرا میشود. چه نکاتی قبل از اجرا باید توجه داشت.
۴- متریال دیزاین که در طراحی داخلی و طراحی نما بسیار حائز اهمیت است.
در این مقوله به هماهنگیها با متریالهای دیگری که در فضا وجود دارد. بسیار توجه میشود. با در نظر گرفتن خواستهها و حسهایی که از فضا و محیط انتظار داریم باید متریال موردنیاز را به نحوه درست انتخاب و اجرا کرد.
به طور کلی نوشتههای این مقاله را به ۱۰ دسته تقسیمبندی میکنیم:
۱- شیشه و مصالح شفاف
۲- فلزات
۳- چوب و فراوردههای چوبی
۴- سنگها
۵- کاشی و سرامیک
۶- پوششهای کف
۷- کاغذ دیواری
۸- مجموعه پلیاستایرنها و پلیاورتانها
۹- انواع رنگها
۱۰- آجر
شیشه و مصالح شفاف
شیشه جزو متریالهای شفاف ساختمانی حساب میشود که هم هست و هم نیست. این متریال مقاومت خوبی در برابر مواد شیمیایی به جز اسید فلئودریک دارد و رسانای بسیار ضعییف طراوت و الکتریسیته محسوب میشود. (بازسازی خانه)
شیشه تشکیل شده از سیلیس اکسید بُرواکسید فسفر است. که اکسید سرب نیز به شفافیت این ماده میشود. (به منظور ساخت بلور استفاده میشود). شیشهها به دو روش تولید میشوند.
۱- روش غلطکی
۲- روش شناوری
شیشههای تولید شده به روش غلطکی معمولاً دارای موجهایی هستند که باعث شکست نور میشوند و این موضوع نقطه ضعفی برای این نوع شیشه به حساب میآید که در تولید شیشه به روش شناوری این ضعف رفع شده است. این نوع شیشه کاملاً صیقلی است و از لحاظ قیمتی از شیشه تولید شده به روش غلطکی گرفته است. شیشهها به صورت جام هستند و در سفارش شیشه نیز به شرایط و نصب باید توجه داشت.
فرایند اصلی در تولید شیشه :
۱- سکوریت کردن
۲- لمینیت کردن
شیشههایی که فرآیند سکوریت کردن روی آنها انجام میشود در مقابل ضربه مقاومتر هستند و درست نقطهی مقابل شیشههای ساده و فلوت که هنگام شکستن تند و برا هستند شیشههای سکوریت در هنگام شکستن به دانههای درشتتر درمیآیند.
تمامی شیشههایی که در دکور استفاده میشود حداقل باید سکوریت باشند.
شیشههای لمینت متشکل شده از دو لایه شیشه و یک لایه PVB (پلی و نیل بوتیرال) که بین دو لایه شیشه قرار میگیرد لایه میانی باعث پیوستگی و برجا ماندن شیشه در حالت شکستن میشود و مانع از فرو پاشیدگی شیشه بعد از شکستن میشود. این امر باعث وجود مانعی فیزیکی حتی بعد از شکستن شیشه میشود. از لحاظ ایمنی این شیشهها درصد بالایی هستند. توصیه میشود از شیشههایی که با این فرایند تولید شدهاند برای حفاظ راهپلهها و تراسها استفاده شود.
فرایند برش شیشه :
۱- واترجت
۲- تیغ الماسه
۳- انواع لیزرها و یا CNC های مخصوص
فرآیندهای پرداخت شیشه
۱- پرداخت لبه شیشهها : این فرایند به علت رفع تیزی و برندگی شیشه بعد از برش انجام میشود که میتوان لبهی شیشه را با مقاطع مختلف پرداخت کرد.
۲- فرایند سند پلاست کردن شیشه : با پاشیدن شن ریز به شیشه و مات کردن آن فرایند سند پلااست رخ میدهد. این عملیات را میتوان طبق طرح و الگوی موردنظر روی شیشه انجام داد.
انواع شیشه :
شیشهها بسته به نوع استفادهای که در فضا و محل موردنظر دارند دستهبندی میشوند. به چند مورد به طور تیتر وار اشاره میشود.
۱- شیشه پنجرهها
۲- بلوک شیشهای
۳- شیشههای اسفنجی
۴- شیشههای مشجر
۵- شیشه رفلکس
۶- شیشههای انحنا دار (خم)
شیشهها انواع مختلفی دارند که ما د راین جا به چند مورد خاص اشاره میکنیم.
شیشههای فتولمینت :
این نوع از شیشهها تشکیل شده از دو لایه شیشه و یک لایه PVB است. که لایه PVB یک طرح گرافیکی یا تکسچر چاپ کرد.
شیشههای اسپندرال:
مدلی از شیشه که یک چاپ سرامیکی پشت شیشه انجام میشود. که این باعث میشود. رفلکت داشته باشد اما شفافیت (Transparence) نباشد.
شیشههای لاکوبل :
ابعاد این شیشه به دو صورت بین کابینتی و هم به صورت شیت در بازار یافت میشود. شیشههایی با رنگهای شاد و متنوع هستند. ولی شفاف نیستند و نور را از خود عبور نمیدهند.
به عنوان یک متریال کاملاً براق و رفلکتدار حساب میشود.
تمامی مشکلاتی که برای شیشه وجود دارد برای شیشههای لاکوبل به وجود میآید ویژگی این شیشهها این است که ضد حرارت هستند. معمولاً در فضاهای مدرن از این نوع شیشههای استفاده میشود.
شیشههای هوشمند :
این نوع شیشهها عملکرد بسیار جالب و کاربردی دارد. به صورتی که کریستالهای مایعی داخل شیشه وجود دارد که هنگام متصل شدن به جریان الکتریکی در داخل شیشه، شیشه را مات نمایش میدهد و فضای داخلی از بیرون قابل رویت نیست و هنگامی که جریان برق قطع میشود شیشه شفاف دیده میشود.
طلق پلی کربنات :
طلقهای پلیکربنات جزو متریالهای شفاف به حساب میآیند. ابعاد و اندازه این ورقها ۲۱۰×۶۰ و ۲۱۰ ×۱۲۰ و با ضخامت ۴ میلیمتر به بالا موجود است. ورقهای پلی کربنات چند جداره در برابر اغلب حلالهای شیمیایی مققاوم است. سبکی آنها، سهولت در حمل جزو مزایای این متریال محسوب میشود.
طلقهای فلکسی :
ورقهای پلی گلاس از جنس آکریلات ساخته شده است. فلکسی یک ورق پلاستیکی شیشه به شیشه با این تفاوت که وزن کمتری دارد. و در مقابل ضربه شدید نمیشکند.
مقاومت بالا در برابر ضربه شدید، وزن کم عایق خوب صدا و حرارت مزیتهای این متریال شناخته شده است. طلقهای پلکسی در ابعاد و اندازههای خود دارای محدودیت هستند باید به این موضوع در نحوه به کاربران و زمان سفارش دقت داشت.
فلزات
فلزات به صورت خالص و یا به صورت ترکیبی از چند فلز در ساختمان مورد استفاده قرار میگیرند. فلزاتی که در انجام پروژههای ساختمانی استفاده میشوند مقاطع گوناگونی دارند. مقطعهایی مثل میلگرد، نبشی، قوطی، لوله مقطع سپری و ورقها و حتی مقاطعی که بسته به نیاز قابل سفارش هستند.
در اینجا به چند مورد خاص که در طراحی و دیزاین کاربردی هستند اشاره میکنیم.
ورق کورتن :
ورق زنگ زده اکسید شده که حاوی مقادیر کمی از کروم، نیکل و مس است. ابتدا رنگ متمایل به نارنجی دارد و طی فرایند هوازدگی طی سالهای متمادی کم کم تغییر رنگ میدهد و در نهایت رنگ یکدست نارنجی یا قهوهای اکسید شده که بینظیر و خاص است تبدیل میشود. این ورقها جزوه ورقهای انعطافپذیر هستند نیاز کمتری به مراقبت دارند.
ورق استرج متال: استرچ متال صفحات فلزی (آهن، آلومینوم استیل) است که ضمن طی نمودن فرایند تولید با روش ویژهای تحت برش و سپس کشش (استرچ متال) قرار میگیرند. یک ویژگی خاصی که این نوع ورقها دارا هستند قابلیت ایجاد الگوهای بر روی این ورقهاست.
ورقهای پانچی
ورقهای پانچی همان ورقهای سادهی موجود در بازار هستند. همانطور که از اسم آن مشخص است پانچ شده و یا به صورت شبکه شبکه دیده میشود. هر نوع تصویری میتوان به شرکت تولیدکننده بدهیم و در قالب تصویر ارائه داده شده به صورت سوراخهایی روی ورق عملیات پانچ را انجام بدهند.
چوب و فراوردههای چوب
در هر نوع از سبکهای طراحی چوب و فراوردههای چوبی عنصری جداناپذیر است و جایگاه بسزایی دارد. چوبها به دلیل خوش کار بودن و ابزارپذیری بالایی که دارند میتوان به عنوان مبلمان و یا اکسسوریهای گوناگون استفاده کرد. از این متریال به دلیل حس استواری و گرمای ذاتی که به فضا میبخشد. جزو متریالهای پرکاربرد در فضا هستند. البته برای استفاده در محلهای مختلف باید شناتختی کامل روی این ماده و نحوه مراقبت از آن را داشته باشیم.
چوبها از لحاظ ساختار به دو دسته سوزنی برگها (نرم چوبها) و پهن برگها (سخت چوبها) تقسیم میشوند. چوبهای سوزنی برگ نرم ته از چوبهای پهن برگ هستند. که هر کدام بسته به کاربری مناسب در فضای مناسب استفاده میشود. رشد سریع، سهولت در عملیات بخاری و پرداخت، نرم و انعطافپذیری و وزن سبک نسبتت به چوبهای پهن برگ از مزایای این دسته چوبها میباشد. این برگها به دلیل کند بودن سرعت رشد دارای آوندهای کوچک هستند. این نوع از چوبها به لحاظ وزنی چوبهای نیمه سنگین و سنگین هستند و مواد استخراجی کم و آسیبپذیری کمتری دارند هنگام صحبت در رابطه با چوب در صنعت ساختمان مباحث خود را باید به سه دسته تقسیم کرد.
۱- چوبهای طبیعی برش خورده (راش، نراد، آبنوس و …)
۲- فراوردههای چوبی(Fiber، high glass، …)
۳- چوب فرآوری شده : (Thermowood، Accoya wood، …)
از محاسن چوبها به چندین آیتم باید اشاره کرد:
۱- عایق حرارتی و برودتی
۲- مقاومت مکانیکی نسبتاً خوب و خاصیت ارتجاعی واقع در ضربه
۳- قابلیت پررداخت سطحی، رنگپذیری، کندهکاری و برش
۴- امکان تصحیح خواص به کمک فرایندهایی که روی چوب انجام میدهیم.
۵- عدم آلودگی محیط و یا برگشت مجدد به محیط
۶- خاصیت آکوستیک
در مقابل نیز،عیوبی از جمله سنگینی، حملهی موجودات زنده (قارچها، جوندگان، حشرات) قابل اشتعال بودن عدم امکان استفاده مجدد و …. را میتوان نام برد.
چوبهای طبیعی
راش: چوبی است با رنگ مایل به صورتی، نیمه سنگین و دارای بافتی همگن و تقریباً مقاوم در برابر حشرات و قارچهاست. پرکاربدترین چوب در تهیهی الوار، روکشها، مبلمان و درب و پنجرهسازی محسوب میشود. از این چوب در صنعت اسباببازی سازی نیز استفاده میشود. از شانههای ظاهری این چوب به پرههای چوبی معروف به پر مگسی شکل اشاره کرد.
از مزیتهای این چوب میتوان اصطلاحاً خوش کار بودن این چوب نام برد. کاربردهای این چوب در صنعت، منبتکاری و مبلسازی روکشگیری و ساخته تخته چند لایه نام بردن. عیب ویژهای که این چوب دارد. تغییر حالت در مقابل تغییر دماست.
چوب نراد:
به این چوب یوکا یا ساسنا نیز گفته میشود که اشتباهاً به عنوان چوب روس هم میشناسند.
در ایران غالباً در صنایع مبلمان از این چوب استفاده میشود. به علت سبکی و ضریب الاستیک بالا از بهترین چوبها برای اسکلت ساختمانهاست. رنگ سفید مایل به قرمز و راست تار بودن این چوب است.
مزیت :
بسیار خوشکار و سنباده خوری خوبی دارد. به دلیل نداشتن مجاری صمغی حمله حشرات نمیتواند به بافت این چوب آسیب بزند.
چوب روسی
چوبهای وارداتی روسی انواع مختلفی از جمله نراد، راش، کاج و … داشته و اغلب به رنگ سفید یا کرم مایل به قهوهای یا قرمز هستند. به دلیل خوشکار بودن این چوب جزو چوبهای محبوب در بین نجارهاست و قیمت مقرون بر صرفهی این چوب نیز باعث شده که این چوب جزو چوبهای محبوب در بین نجارهاست و قیمت مقرون به صرفهی این چوب نیز باعث شده که این چوب جزو چوبهای پراربرد در دکوراسیون داخلی میباشد.
چوب بلوط :
چوب بلوط جزو خانواده پهن برگها و سخت چوبها هستند. این چوب نسبتاً سنگین و سنگین است. و در برابر سایش مقاومت زیادی دارد و بهترین چوب برای پارکت و کفسازی است. از روکش این چوب در دکوراسیون داخلی استفاده میشود.
چوب افرا:
نزدیکترین چوب به رنگهای کرم و سفید که حالت فلسهای ماهی دارد. چوبی است نیمه سنگین و با پرداخت آسان این چوب در صنعت مبلمان و روکشگیری جایگاه ویژهای دارد.
چوب آبنوس :
آبنوس درخت سیاه رنگ است که در آفریقا رشد میکند. چگالی نسبتاً بالا و بسیار خوش بو از خصوصیات این چوب است. سختی و استحکام بالا دلیل خوبی است که از این چوب در ساخت وسایلی نظیر انواع مبلمان، میز و صندلی استفاده میشود.
فرآورردههای چوبی :
اگر بخواهیم فراورردههای چوبی رایج در بازار را نام ببریم باید انواع تختههای چند لایه، تختههای خرده چوب (نئوپان) و فیبربردها که رایج و پرکاربردترین آنها MDFها هستند نام برد.
فرآوردههای چوبی حاصل شده از تبدیل انواع چوبها در شکل و ابعاد مختلف استفاده و از چسبهای مخصوص تبدیل ضایعات این محصولات اقتصادی و مقرون به صرفه میباشد. در فراوردههای چوبی سعی به این است که معایب استفاده از چوب رفع شده.
تختههای چند لایه :
تختههای چند لایه عبارتاند از چند لایه چوب نازک (روکش) که پس از چسب زنی به طور متقاطع روی هم قرار میگیرند و از طریق فشار و حرارت دادن به هم میچسبند.
تحمل میزان فشار احتمالی به تخته و پیچخوری عالی با قرار گرفتن متقاطع لایههای چوبی روی هم تقویت شده است به طور کلی نقطهی ضعف فراوردههای چوبی این است که نباید در معرض آب و رطوبت قرار بگیرند ولی تختههای تخته چند لایه در امور ساختمانی و در بخشهای صنعتی استفاده میشود.
این نوع تختهها در صنایع قایقسازی، جعبهسازی، میز و صندلیسازی استفاده میشود.
تخته خرده چوب (نئوپان)
اصطلاحاً به آن نئوپان گفته میشود و جهت ساخت آن سرشاخههای درخت را با چوب ضایعاتی خورد کرده و سپس از دانهبندی با چسب آغشته نموده و بر روی دستگاه پرس مانند به صورت لایهای میریزند که پس از انجام عملیات پرس به تختهای صاف و محکم تبدیل میشود و پس از دوربری روانهی بازار میگردد. با این روش مقادیر قابل توجهی از چوب صرفهجویی شده است و از نابود شدن نجات یافتهاند.
نئوپانها عمدتاً با سایزهای استاندارد به صورت شیت در بازار موجود هستند و روش اجرای نئوپان و دیگر فراوردههای چوبی از قبیل تختههای چند لایه و فیبربردهای ملزم به حضور نیروهای تخصصی و ماهر در زمینه نجاری و چوب بری میباشد.
فیبربردها (Fiberboard) :
چنانچه چوبهای ضایعاتی که به پودر تبدیل کرده و از آن خمیری بسازند که متشکل شده از خمیر چوب و خمیر کاغذ باطله است و جهت افزایش مقاومت آن درمقابل رطوبت پارافین اضافه کنند. (اصطلاحاً به آن آهار گفته میشود) خمیری بدست میآید که اگر آن را روی دستگاه پرس ریخته و عملیات پرس انجام شود تختهای خشک، محکم و استخوانی به نام فیبربرد بدست میآید. فیبرها به طور کلی به سه دسته تقسیم میشود.
۱- (LDF) Low Density Fiberboard
۲- (MDF) Medium Density Fiberboard
۳- (HDF) Hight Density Fiberboard
تختههای LDF (Low Density Fiberboard)
LDFها جهت استفاده در مواردی که وزن کمتر موردنیاز است و نیازی به استحکام بالا وجود ندارد و صرفاً برای مواردی که خواص عایق صدا بودن مطرح است. استفاده میشود. LDF جهت ساخت پروفیلهای تزیینی معماری، ساخت غرفههای نمایشگاهی و کلا مواردی که جابهجایی با دست موردنیاز است و نیز حمل و نقل ابزار خوری سریع سریع موردنیاز است کاربری دارد.
تخته فیبر نیمه سخت (MDF)
مخفف Medium Density Fiberboardمیباشد. که به فارسی میتوان آن را فیبر با فشردگی متوسط ترجمه میشود. این محصول از خرده چوب پودر شده تولید میشود. که با رزینهای خاص به خمیر تبدیل گردیده و تحت فشار، حرارت و زمان محاسبه شده معین به اوراقی با ابعاد و ضخامتهای استاندارد تبدیل و به بازار عرضه میگردد. به دلیل خاصیت اسیدی چسب و رزین خاص در این محصول علاوه بر اینکه این محصول را در مقابل نفوذ رطوبت تا حدود بسیار زیادی مقاوم میکند، باعث میشود این محصول مانند سایر محصولات چوبی مورد حمله حشرات موذی نیز قرار نگیرد. که هر دوازلحاظ قوت این محصول به حساب میآید.
متوسط چگالی MDF بین کیلو گرم بر متر مربع۸۰۰-۶۵۰ است که دارای ضخامتهای ۱۲-۱۹ میلیمتر است. ابعاد و اندازههای MDF موجود در بازار به این صورت میباشد:
البته سایزهای و و سایزهای وارداتی از ایتالیا و اتریش هستند. از این نوع تختهها در مصارف کابینتسازی، دیوارکوب، صنایع اتومبیلسازی و غرفههای نمایشگاهی استفاده میشود.
تختههای (High Density Fiberboard) HDF :
همانطور که گفته شده چگالی MDF ها بین کیلو گرم بر متر مربع ۸۰۰-۶۰۰ میباشد.چگالی بالاتر از ۸۰۰ به نام مغزهای HDF تولید و عرضه میشود. در واقع با اضافه کردن فیبر چسب و فشار در حین پروسه تولید اوراق سنگینتر تولید میشود. افزایش دانسیته قابلیتهای ماشین کاری و سطحسازی (رنگ، روکش ….) را افزایش میدهد. در این نوع از فیبربرد، خصوصیات مکانیکی و فیزیکی تقویت شده است. از این رو این دسته از مغزهای فیبر برای مصارف کف مثل کفپوشها، پلهها، قفسههای صنعتی، میز کار و صفحات کابینت استفاده میشود.
فرآوردههای چوبی
ترمووود:
تیمار گرمایی دستهای از روشهای بهبود چوب هستند. که در آنها هرگز از مواد شیمیایی برای تیمار چوب استفاده نمیشود. بدین لحاظ محصولات این روش (ترموود) از استقبال زیادی برخوردار شدهاند.
تیمارهای گرمایی به عنوان جانشینی برای مواد اشباع کننده حفاظتی مطرح هستند.
ترموود محصول فرایند تیمار گرمایی است. علت اصلی حمله حشرات و قارچها کپکها شیرهی پرورده (صمغ) درون بافتهای چوب است. که هدف از این فرایند از بین بردن صمغ درونی بافتهای چوب به روش شک حرارتی (تیمار گرمایی) است. تیمار گرمایی در هرگونه از چوبها به علت تفاوتی که در ساختار سلولی و ترکیبات شیمیایی که وجود دارد اثر متفاوتی دارد. به همین دلیل چوب درختان سوزنی برگ نسبت به پهن برگها نیازمند تیمار شدید در فرایند ترموود هستند. برای به دست آوردن بهترین محصول کیفیت چوب موردنظر برای ترموود باید مرغوب باشد.
فرایند ترموود در سه فاز اجرا میشود:
فاز ۱: افزایش دما و خشک کردن در دمای بالا
فاز ۲: حرارت دهی
فاز ۳: رطوبتدهی و خنک کردن
از مزیت های ترموود میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- دوام بالا در برابر پوسیدگی و شرایط جوی
۲- ثبات مشخصات ابعادی
۳- طول عمر بالا و مقاومت در مقابل تاب برداشت
۴- مقاومت در برابر حمله حشرات، ریز ارگانیسمها و انواع قارچها و کپکها
۵- چشمگیری و یکنواختی رنگ در تمام نقاط چوب
۶- وزن کم و عایق حرارتی عالی
۷- امکان نصب و جداسازی مکرر جهت نظافت یا انتقال
۸- شستشو و نگهداری آسان و بدون تغییر شکل
ترموودها با ابعاد و اندازه و مقاطع مختلف به صورت شاخههای ۴-۶-9 متر در بازار یافت میشود. روش اجرایی ترموودها نیز با توجه به محل مورد استفاده متفاوت هستند ولی به طور کل به یک شاسی کشی با پروفیلهای آهنی نیاز دارد توصیه میشود بعد از عملیات شاسی کشی و قبل از نصب ترموود که با استفاده از پیچ و کلیپسهای مخصوص انجام میشود. چوبها بین آهن و ترموود (ترجیحاً از جنس ترموود) پیچ شده باشد تا هنگام گرما و سرما تأثیر انبساط و انقباض پیچهای متصلکنندهی ترموود و آهن و سوراخهای درون آهن را کاهش یا به صفر برساند.
پوششهای روی چوب
اصولاً بعد از اتمام عملیات چوبکاری حتماً روی چوب باید پوششی قرار گیرد.(اصطلاحاً چوب باید فیکس شود)
پوششهای چوب به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
۱- ماتکننده
۲- براق کننده
از پوششهای چوب میتوان به مجموعهای از کیلرها و نیم پلی استرنها، جلا دهندهها، پلی استرنها و پلی اورتانها و فرایند شاپون کاری روی چوب نام برد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.